Teakdek? Goed opletten!
In vroeger tijden, toen de schepen nog van hout waren en de mannen van staal, was een teakdek de afdichting van het schip aan de bovenzijde. Als het goed was tenminste. Inmiddels is een teakdek in principe niet meer dan een goede antislip. Veel watersporters vinden het eigenlijk de mooiste dekbekleding die er is. En dat is meteen het grootste voordeel ervan. Het mooie van iets ambachtelijks.
Toch is een teakdek niet alleen hosanna. Teakdekken zijn duur en ontnemen je het zicht op dat wat eronder zit. Zoals verwacht heeft teak aan dek dus voor- én nadelen. En omdat elk voordeel z'n nadeel heeft, redenen genoeg voor een blog over teakdekken.
Voor een goed onderbouwde mening, eerst de feiten. En beginnen we meteen maar met het slechte nieuws: de prijs. Een teakdek is duur. Voor het leggen van een massief teakdek moet al snel 900 euro per vierkante meter betaald worden. Vergelijk je dit met bijvoorbeeld de prijs van een paar blikken antislipverf dan moet teak het zondermeer afleggen. Bovendien zijn de meeste dekken van polyester schepen standaard uitgevoerd met ingelamineerd antislip. Had je nog geen voorkeur voor teak, dan zal de prijs je niet over de streep trekken. Begeer wel een teakdek en kun je het betalen dan neem je de prijs voor lief.
De eigenlijke functie van een teakdek is het bieden van een goede antislip Door de aanwezigheid van kalk in hout heeft teak een grote stroefheid zelfs als het nat is. En ook op blote voeten voelt het aangenaam aan. Andere voordelen zijn de goede warmte- en geluidsisolerende eigenschappen. Het extra gewicht aan dek wordt wat minder hartelijk ontvangen. Of dit reëel is hangt af van het type schip je hebt. Op een boot van bijvoorbeeld 8 meter weegt een compleet massief teakdek hooguit 100 kilogram. Dat klinkt misschien veel, maar het is door de bank genomen minder dan 5 procent van het totale scheepsgewicht. Is deze boot superlicht gebouwd, dan is het gewichtsaandeel van een teakdek relatief groot. Moet deze boot ook kunnen planeren, dan kies je waarschijnlijk niet voor een teakdek. Bovendien is de plaatsing van extra kilo's boven het gewichtszwaartepunt van het schip ongunstig voor de stabiliteit. Dat komt doordat de verticale positie van het gewichtszwaartepunt zich vaak om en nabij de waterlijn bevindt. Alle kilo's die daarboven worden toegevoegd benadelen de stabiliteit. Echter, is het schip wat groter en niet superlicht, dan 'merkt' het niet zoveel van een teakdek. Het dekoppervlak is dan uiteraard wel groter, maar het totale scheepsgewicht neemt bij een grotere lengte nog veel sneller toe. Het gewicht aan teak levert dan een betrekkelijk geringe bijdrage aan het totale scheepsgewicht. En de stabiliteit zal nauwelijks veranderen.
De belangrijkste reden voor de aanschaf van een teakdek is het uiterlijk. Een kwestie van smaak natuurlijk, alhoewel veel watersporters het er wel over eens zijn dat een teakdek toch wel erg mooi is. En over smaak kan dan misschien niet getwist worden, over teakdekken zal discussie blijven. Dat komt vooral door de verschillende meningen over wat zich onder dat teakdek allemaal kan afspelen. Bij veel watersporters resulteert dit in ware teaknachtmerries.
Waar kan ik op letten bij een teakdek?
- Duw of klop je op het teak en komt er water naar boven dan is het mis. Maar ook als een teakdeel, naad of prop alleen maar vochtig blijft, is er sprake van vocht onder het oppervlak.
- Via lekkende naden kan roest 'boven komen drijven'. Het teak moet verwijderd worden. Ook om de staat van het staal te kunnen inspecteren. Roest kan ook een uitweg zoeken via een teakprop of de zijden van het teakdek.
- Is een schroef dicht bij het uiteinde van een teakdeel geplaatst, dan is de kans op een scheur groter. Dit kan lekkages geven, wat de kans op het loswerken van het teak vergroot.
- De teakproppen op de schroeven zorgen voor een goede afdichting ter plaatse. Te dunne proppen dichten onvoldoende af en met epoxy bijgewerkte schroeven kunnen het werken van het teak niet volgen. Lekkages zijn het gevolg.
- Het zachte hout slijt als eerste uit de nerven van de teakdelen. Hetzelfde ongewenste effect krijg je als het teak met een hogedrukreiniger wordt afgespoten.
Laat een expert naar je teakdek kijken!
Experts zijn ook mensen, hebben geen 'rôntgenogen' en kunnen tekortkomingen onder een teakdek dan ook vaak niet zien. Ze kunnen wel goed naar het oppervlak kijken. En fouten die aan het oppervlak zichtbaar zijn, kunnen flinke problemen tot gevolg hebben. Losgewerkte kitnaden bijvoorbeeld kunnen lekkage geven en je dek ruïneren. En worden problemen in en onder het teakdek groter en groter, dan wordt dit vaak weer zichtbaar aan het oppervlak. Bijvoorbeeld roest dat langs de zijden van een teakdek tevoorschijn komt. Is het teak bevestigd op staal, dan kan op langere termijn zelfs doorroesten het gevolg zijn. Bij lekkage van een houten en polyester dek kan de dekconstructie vocht opnemen. Dat is slecht voor het dek zelf en het teakdek zal zich loswerken van de ondergrond.
Heb je al een teakdek? Moet dat eraf? Een ervaren expert kan vaak wel het één en ander boven water halen. Door het teakdek af te kloppen met een klein hamertje en onder bepaalde omstandigheden gebruik te maken van een vochtmeter, komt hij meer te weten. Enkele dingen kun je ook zelf zien. Droogt het teak na een regenbui plaatselijk slecht op, of steekt het rubber als het ware vierkant uit de naden, dan lekt het teakdek op die plaats. Behalve losgewerkt rubber in de naden, kunnen ook scheurtjes en ontbrekende of dunne teakproppen boven de schroeven de oorzaak zijn van lekkage. Andere ouderdomsverschijnselen zijn losgewerkte of dun gesleten teakdelen en ontbrekend zacht hout aan het oppervlak. Heb je de schrik nu flink in de benen, dan wijs je teak misschien zonder meer af. Toch is het verstandig je te realiseren dat de conditie van een teakdek valt of staat met de oplettendheid van degene die het gelegd heeft. Snel reageren op signalen die het teakdek afgeeft, is de beste remedie. Ben je te laat, of is het teak eenvoudigweg versleten, dan rest je slechts het meest radicale: verwijderen. Raadpleeg bij twijfel uw teakdekkendokter.
